ben, sen, o, biz, siz, onlar ve kısa cümleler

Eğlenceli kısımlara gelmeye başladık yavaş yavaş.

Hemen hemen her dilde olduğu gibi italyancada da toplam 6 adet şahıs zamiri var. Zamirin ne olduğunu biliyorsunuz zaten o nedenle açıklamıyorum. Aşağıda italyancadaki şahıs zamirlerini bulabilirsiniz.

io : ben

tu : sen

lui / lei : erkek (o) / kadın (o)

noi : biz

voi : siz

loro : onlar

Bu 6 şahıs zamirini çok iyi bilmemiz lazım. bakın bu şahıs zamirlerini bilmeniz gerek. Yoksa derdinizi anlatamazsınız. Gece yatarken, sabah kalktığınızda, çalışıyorsanız işe giderken serviste, öğlen arasında veya herhangi bir boş vaktinizde mutlaka tekrar edin. Bunlar önemli. Sınavda bunları da soracağım :)

Tabi bu 6 şahıs zamiri ile cümle kurabilmek için, italyancadaki en önemli fiil olan "essere" fiilini bilmemiz gerek. İngilizcedeki "to be" fiilinin italyancası. Daha iyi anlamanız için karşılarına ingilizcelerini yazıyorum.

io sono : i am

tu sei : you are

lui / lei é : he / she is 

noi siamo : we are

voi siete : you are

loro sono : they are

Yukarıda italyancadaki "essere" fiilinin şahıs zamirleri ile kullanılışını görüyorsunuz.

Bu yapı basit cümlelerimizin sadece başlangıcını oluşturacak. Evet, maalesef sadece başlangıç, daha devamı var.

Bir önceki postta kelimelerin nasıl çoğul yapıldığını kısaca açıklamıştım. Şimdi burada bu öğrendiklerimizi kullanalım.

io sono uno studente. ( Ben bir öğrenciyim )

Eğer buraya kadar tüm dediklerimi uyguladıysanız, bu cümleyi çok kolay bir şekilde anlamış olmanız lazım. Aynı şekilde, aşağıdaki cümleleri de bir sözlük yardımıyla kolayca anlayabilirsiniz.

Örnek cümlemiz üzerinden gitmeye devam edelim.

io sono uno studente

tu sei uno studente

lui é uno studente

lei é una studentessa (studente - erkek öğrenci / studentessa - kız öğrenci)

noi siamo studenti (studente - öğrenci / studenti - öğrenciler) (uno neden gitti? çünkü uno "bir" anlamında ve çoğul cümlelerde bir kullanılmıyor.)

voi siete studenti

loro sono studenti

Burada sizden şunu anlamış olmanızı bekliyorum. studente erkek öğrenci ise lui (ing.he) , studentessa kız ögrenci ise lei (ing.she). Hepsine topluca bakmak gerekirse aşağıdaki tablo size yardim edecektir.

io : ben - io sono : ben ..... (i)m

tu : sen - tu sei : sen ..... sin

lui : o (erk) - lui é : o (erk) ..... dir

lei : o (kad) - lei é : o (kad)..... dir

noi : biz - noi siamo : biz ..... iz

voi : siz - voi siete : siz ..... siniz

loro : onlar - loro sono : onlar ..... lar

io sono un dottore - ben bir doktorum

tu sei una casalinga - sen bir ev hanimisin

lui é un professore - o bir profesör (erk)

lei é una professoressa - o bir profesör (kad)

noi siamo Turchi - biz Türküz

voi siete Italiani - siz İtalyansınız

loro sono Americani - onlar Amerikanlar

İtalyancada artikeller ve nesnelerin cinsiyetleri

Başlığın saçma geldiğinin farkındayim ancak maalesef ki durum bu. İtalyancada bizim dilimizde olmayan bir özellik var. Aslında bu özellik latinik bir çok dilde var ancak bizim dilimiz Latince'den değilde farklı bir dil grubundan geldiği için bize yabancı bu özellik. İtalyancada her cisim bir cinsiyete sahip. Kadin, erkek ve nötr olarak. Ama korkmaya gerek yok. İstisnalar dışında sadece ufak bir bilgiyle kelimelerin cinsiyetlerini kolayca anlayabilirsiniz. Ama önce şu artikel meselesine bir göz atalım ve bakalım neymiş artikel?

Artikel ön-ek demektir. Mesela nasıl ki ingilizcede bir nesneden bahsederken "the" kullanılıyorsa, İtalyancada da bu özellik var. Dediğimiz gibi her kelimenin bir cinsiyeti var ve doğal olarak her cinsiyet için ayrı bir artikel kullanılıyor.

il : erkek - il telefono, il medico, il quaderno (cinsiyeti erkek olan nesneler için kullanılır)

la : kadın - la penna, la porta, la donna (cinsiyeti kadın olan nesneler için kullanılır)

lo : nötr - lo studente, lo sbaglio ( nötr cinsiyetli nesneler için kullanılır)

Buradan aklınızdan şöyle bir düşünce geçmesin. "Kadınların kullandığı eşyaların cinsiyeti kadın, erkeklerin kullandığı nesnelerin cinsiyeti erkek". Mantıken baktığınızda bu doğru gibi geliyor ama değil. Bu yanlış. Mesela yukarıdaki "la penna" kalem demektir (the pencil) ve kalemi sadece kadınlar kullanmaz. Ya da "il quaderno" defter demektir. Ama defteri her iki cinsiyet kullanabilir. Bunu aklınızdan çıkarmayın. BÖYLE BİR KURAL YOK!!!

il ve la ile beraber kullanılan kelimelerde bir şey dikkatinizi çekti mi? Evet bildiniz, son harfleri aynı. il ile kullanılanlar o ile, la ile kullanılanlar a ile bitiyor. İşte bilmemiz gereken tek kural bu. Genel olarak italyancada bir kelime o ile bitiyorsa erkek, a ile bitiyorsa kadındır.

Bu artikeller ingilizcedeki "the" nın yerini tutar. yani belirli bir nesneyi işaret etmek için kullanılır. Bu ne demek? Her dil kursu bunu belirtili tanım edatı, belirtili nesne, belirtili bilmem ne gibi isimlerle size verir ve kimse de bir şey anlamaz. Ben size bunu açıklayacağım daha iyi anlamanız için.

Belirtili demekten kasıt şu: mesela arkadaşınız size bu gün tanıştığı güzel bir kadından bahsetti. Siz de ona o kadın hakkında sorular soruyorsunuz. Kadını tanıyıp tanımamanız önemli değil ama kimden bahsettiğiniz belli. İşte belirtili derken belli bir kişiden bahsediyoruz (arkadaşımızın tanıştığı kadından), demek istediğimiz bu.

kadın güzel mi? la donna é bella?

kadın zayıf mı? la donna é magra?

kadın türk mü? la donna é Turca?

Burada bir önemli bir ek bilgi vereyim. Eğer "la" ve "il" edatlarından sonra sesli harf ile başlayan bir kelime gelirse la ve il form değiştirir ve aşağıdaki şekle bürünür.

il + albero = l'albero
il + amico = l'amico
il + espresso = l'espresso
la + unica = l'unica
la + amica = l'amica

Bir de edatların belirtisiz olanı doğal olarak. Yani herhangi bir kişiden veya nesneden bahsederken kullanılan.

il : un

la : una

lo : uno

un uomo bello : yakışıklı bir adam

una bella donna : güzel bir kadın ( una donna bella da kesinlikle aynı anlamı verir )

uno studente bravo : iyi bir öğrenci

Evet, artık belirtili ve belirtisiz olayını halletiysek, bir de çoğul hallerini görelim ve konuyu kapatalım. Öncelikle artikel çoğul olunca kelimenin de ona uyması gerekiyor. İlk olarak bilmemiz gereken artikellerin çoğul formları.

il : i

la : le

lo : gli

formuna dönüşüyor. Buna ek olarak istisnalar dışında
o ile biten kelimelerin son harfi i,
a ile biten kelimelerin son harfi e,
e ile biten kelimelerin son harfi i
olarak değişiyor. Karışık değil mi? Aslında hiç değil. Korkmayın, aşağıdaki örnekler anlamanızı kolaylaştıracak.

lo ise z, gn, ps, x ve s+sessiz harf ile başlayan kelimeler için kullanılıyor.

la donna : le donne

il quaderno : i quaderni

lo studente : gli studenti

Örnek alıştırma olarak şimdilik, aşağıda verilen kelimelerin artikellerini bulun ve çoğul yapın.

quaderno

penna

mela

foglio

libro

scherzo

biblioteca

cavolo

camera

macchina

tazza

studente

barca

scarpa

giacca

camiccia

sedia

busta

lista

schifo

Daha sonra çalışmanız için alıştırmalar ekleyeceğim.

italyan alfabesi ve okunuş kuralları

İtalyan alfabesinde toplam 21 harf var, bu 21 harfin dışında ekstra 5 harf daha var. Bu beş harf italyanca kelimelerde değil, italyancaya yabancı dillerden geçmiş kelimelerde bulunuyor. Yani şu beş harfi bir italyanca kelimede görürseniz, bilin ki o kelime italyancaya başka bir dilden geçmiştir.

J - K - W - X - Y

Bu beş harfin dışındaki asıl bilmemiz gereken harflere gelirsek, harfler ve telaffuzları bu şekilde. Mesela ingilizcede ey, bi, si, di diye sayıyoruz ya, burada da harflerin tek tek okunuşlarını yanlarına yazdım.

A : a

B : bi

C : çi

D : di

E : e

F : effe

G : ci

H : akka

I : i

L : elle

M : emme

N : enne

O : o

P : pi

Q : ku

R : erre

S : esse

T : ti

U : u 

V : vi

Z : tseta

Buradan da anlayabileceğiniz gibi "z" harfi italyancada "ts" olarak telaffuz edilir. Yani "pizza" yazılır ancak "pitsa" olarak okunur. Bu kuralı not edin. Bunlar önemli sınavda sorarım :)

Okumak demişken belirli harf kombinasyonlarının nasıl okunduğuna bir göz atalım mı?

C/ CH:  c harfi italyancada "k" olarak okunur. Ancak bu durumun belli şartları var. Eğer c harfi -e ve -i'den önce geliyorsa "ç" olarak okunuyor. Bir de ch var ki bu da her koşulda "k" olarak okunuyor.

Yani "corso" yazarsanız bunu "korso" olarak okursunuz ancak "cinema" yazarsanız bunu "kinema" değil de "çinema" olarak okursunuz. Aşağıda bazı kelimelerin okunuşları var. Anlamlarını bilerek yazmıyorum ki sözlükten bakıp kendiniz bulun diye. Umarım google translate dışında italyanca-türkçe bir sözlüğünüz vardır. 

corso : korso 

cinema : çinema

bicchiere : bikkiere

centrale : çentrale

G / GN / GL / GH: g / gh harfleri italyancada g olarak okunur.  Ama bunun da belli şartları var. Eğer g harfi -e ve -i'den önce geliyorsa "c" olarak okunur. Mesela "gamba" yazarsanız bunu "gamba" olarak okursunuz. Ama "geologia" yazarsanız bunu "ceolocia" olarak okursunuz. Bu bilgiye ek olarak, bir kelimede gn harflerini yan yana gördüğünüz zaman oradan koşarak uzaklaşın :) Şaka yapıyorum kaçmayın tabi ama bunun "ny" olarak okunduğunu bilin. Mesela "ogni" yazarken siz onu "onyi" olarak okuyacaksınız. Farkındayım telaffuzu biraz zor (ve ilk zamanlarda çince konuşuyormuşuşsunuz gibi geliyor kulağa) ama zamanla dil ve kulak alışıyor merak etmeyin. "gl" ise "ly" olarak okunuyor. Yani ben "gli" yazınca siz bunu "lyi" olarak okuyacaksınız. Aşağıda bir kaç kelime var, anlamlarını bulup not alabilirsiniz. ( evet g biraz problemli bir harf ) 

gratis : gratis

geologia : ceolocia

gamba : gamba

ogni : onyi

ingegnere : incenyere

grosso : grosso

gelato : celato

gli : lyi

H : okunmaz

hospedale : ospedale

homosessuale : omosessuale

S / SC / SCH :  İtalyancada s harfi iki sesli harf arasında ise "z" olarak okunur. "scusa" yazarsam "skuza" demek istemişimdir. "afedersiniz" demektir. Buradan hareketle sc harflerinin "sk" olarak okunduğunu da görebiliriz ancak sc, -e veya -i'den önce geliyorsa "ş" olarak okunur. Yani ben "sciopero" dersem bilin ki aslında "şopero" demek istiyorumdur. sch ise "sk" olarak okunur.

scusa : skuza

sciopero : şopero (sci, "ş" olarak okunuyor)

schifo : skifo

Q : "k" olarak okunur.

quindici ; kuindiçi

quatro : kuatro

qualche : kualke

Z: z harfi "ts" olarak okunur. 

pizza : pitsa

lazzio : latsio

bellezza : belletsa

Umarım yararlı olmuştur. Bu akşamlık bu kadar yeter. Devamı gelecek.
Lütfen öğrendiklerini bol bol tekrar edin. Tekrar etmek unutmaya karşı en etkili ilaçtır.

her türlü sorunuz için: merhababenitalyanca@gmail.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.  

giriş, gelişme ve sonuç

Ciao!
"merhaba ben italyanca" sayfasına hoş geldiniz. Ben size İtalyanca öğretmeye geldim. Hem de çok eğlenceli ve zevkli bir şekilde. Sizi dil kurslarındaki gibi sayısız gramer kuralına boğup zamanınızı almayacağım. O gramer kurallarını ben gerektiği yerde size açıklayacağım. O kadar kolay öğreneceksiniz ki, siz bile şaşıracaksınız.

Bu arada unutmadan, umarım ezberiniz kuvvetlidir. Çünkü ezberlemeniz gereken çok şey olacak. Dai, cominciamo! (haydi, başlayalım!)